Door: Wati Chaeron
Het globale thema van klimaat- en milieukwesties gaat tegenwoordig aan niemand voorbij. Het is ongetwijfeld één van de meest besproken onderwerpen in de verschillende lagen van onze maatschappij. Niet gek natuurlijk. Verandering van klimaat en milieu beïnvloedt direct onze gezondheid en kwaliteit van leven. Klimaatverandering heeft ook een grote impact op landen waar voedselproductie een belangrijke economische waarde heeft.
Indonesië bestaat uit een groot uitgestrekt vruchtbaar land. Een rijkdom aan natuurlijke grondstoffen, grote natuurgebieden en een overweldigende biodiversiteit. Een grote uitdaging voor Indonesië is de juiste balans vinden tussen de inwoners en het milieu.
Gelukkig zijn er genoeg bewegingen die deze bewustwording stimuleert. Eén van de voorvechters van klimaatverbetering op zowel maatschappelijk als beleidsmatig niveau, is een zeer gedreven jonge vrouw: Aretha Aprilia. Ze heeft verschillende prestigieuze onderscheidingen op haar naam staan, waaronder ‘Green Talents 2017’ van het Duitse Ministerie van Onderwijs in Berlijn, ’50 Most Impactful Green Leaders (Global listing) 2017’ van de Wereld MVO dag en Wereld van de Duurzaamheid, in Mumbai, India en de ‘Young Professional Caring Award’ van de Martha Tilaar groep. Daarnaast was ze in 2016 door Her Magazine geselecteerd als één van de ‘Most Powerful Woman’.

Het is duidelijk dat Aretha Aprilia een power woman is. Naast haar succesvolle carrière, is ze ook een gepassioneerde moeder. Ze schrijft regelmatig in blogs over haar leven als moeder van jonge kinderen en haar drukke carrière. In haar boek, “Women @Work” beschrijft ze tips en inspirerende richtlijnen over hoe je balans kan vinden tussen het gezinsleven en carrière maken.


Aretha heeft in 2005 haar master opleiding in Urban Environmental Management aan de Universiteit van Wageningen afgerond. Haar academische ervaring in Wageningen ziet ze als een belangrijke opstap naar haar succesvolle internationale carrière.
Al tijdens haar studententijd merk je hoe maatschappelijk betrokken ze was. Ze was voorzitter van de Indonesische Studenten Vereniging (PPI Wageningen) en daarnaast schreef ze graag. Aretha schreef artikelen over typisch Nederlandse gebeurtenissen, zoals de Keukenhof en de lokale rommelmarkt in Wageningen.
Na haar master opleiding heeft ze haar Doctoraal (PhD) in Energie Wetenschappen aan de Universiteit van Kyoto, Japan behaald. Haar onderzoek ging over afvalbeheer in Indonesië. Ze onderzocht de impact van afvalbeheer op verschillende vlakken zoals het milieu, de economie en maatschappij. De tendens van haar onderzoek was ook bedoeld als aanbeveling voor de gemeentebestuurders in Jakarta.
Ze werkt op het moment voor CDM Smith Jakarta, een Amerikaans ingenieursadviesbureau, als Waste Management & Energy Specialist met als specialisatie afvalbeheer management, energie en buisness development. Naast afvalbeheer is ze ook bezig om meer off-grid elektriciteit voor moeilijk bereikbare desas te voorzien.
Lees hier onder de interview van Aretha met Belindomag:
Wat is jouw meest waardevolle ervaring toen je in Nederland studeerde? Welke aspecten van deze ervaring heeft jouw succesvolle carrière gevormd?
Mijn studententijd in Nederland bracht een keerpunt in mijn carrière. Naast de kennis die ik bij de Wageningen Universiteit heb opgedaan, leerde ik zelfstandig te zijn, sociale contacten te onderhouden en met zowel docenten als internationale mensen interacteren.
Verder was ik actief als vice voorzitter van de Indonesische Studenten Vereniging, de PPI Wageningen. We organiseerden vele sociale activiteiten. Zo hebben we bij een Indische bejaardentehuis een culturele avond georganiseerd. Ik kan me nog heel goed herinneren dat de bewoners ontroerd waren, omdat we nostalgische liedjes zongen en opgewekte muziek maakten. Deze waardevolle momenten herinneren mij eraan er voor elkaar te zijn en te zorgen.
Tijdens mijn afstudeerstage van de opleiding Urban Environmental Management, mocht ik een programma kiezen binnen de universiteit of een stage lopen bij een organisatie. Ik heb voor de tweede optie gekozen.
Ik liep voor een halfjaar stage bij de UNEP (United Nations Environment Programme) in Parijs en Bangkok. Deze stage ervaring heeft de richting van mijn carrière bepaald. Na het afronden van mijn master opleiding reisde ik toevallig naar Bangkok samen met mijn man die daar zijn PhD moest beginnen. Door mijn vorige stage kreeg ik een interne functie aangeboden. In het begin werkte ik als consultant en vervolgens werd ik Programme Specialist. Voor UNEP in Bangkok heb ik uiteindelijk drie jaar gewerkt, daarna verhuisden we naar Japan.
Wat zijn jouw adviezen voor de Indonesische studenten die op dit moment nog in Nederland studeren?
Mijn advies voor de studenten is om keihard te werken, om niet alleen goede cijfers te behalen maar ook om een goede stageplek te vinden. Wees goed geïnformeerd om bij een organisatie werkervaring op te doen. Hierdoor kan je je beter oriënteren waar je wilt werken nadat je bent afgestudeerd.
Als het gelukt is om bij een organisatie aan de slag te gaan, laat dan zien dat je een goede werkhouding hebt. Probeer de verwachtingen van je werkgever te overtreffen door initiatief te tonen en zet je beste been voor.
Neem de tijd om boeken te lezen die tips en inspirerende verhalen bevatten om je carrièreperspectief beter in beeld te krijgen. Een bloeiende carrière begint bij het vinden van de juiste stageplek. In mijn geval was het een gunstige toeval dat mijn werkgever mijn goede werkethiek heeft waargenomen. Dit leidde tot een interne functie die mij werd aangeboden. Werving en selectie gaat makkelijker als je al bekend bent binnen een organisatie.
Een stageplek die goed aansluit bij het onderwerp van je scriptie is een pré. Data verzamelen tijdens het veldwerk gedurende je stage is gunstig voor de analyse en de aanbevelingen van je afstudeerwerk. Dit zal je afstudeertraject aanzienlijk verkorten. Ik had dus een gerichte sollicitatie naar de stage als projectmanager van het sustainable consumption gestuurd, want dit was het onderwerp van mijn afstudeerscriptie. Nadat ik geselecteerd werd voor de stage had ik de mogelijkheid om onderzoek te doen in de richting van mijn afstudeeronderwerp.
(Opmerking: Bovenstaande tips kan je ook terugvinden in mijn boek “Rahasia Sukses Berkarir International” uitgegeven door Gramedia en in mijn recente boek ‘Women@Work’ die in 2018 verscheen. Deze boeken zijn alleen verkrijgbaar in het Indonesisch)
Je bent een voorvechter van opwekking van schone energiebronnen. Nederland staat ook bekend als voorloper van duurzame energie. Wat kan Indonesië van Nederland leren als het gaat om duurzame energie opwekking?
De meest opgewekte energie uit schone bronnen in Nederland is windenergie. Duurzame energie is al sinds mijn masterstudie een belangrijk onderwerp in Nederland. Er zijn talloze wetenschappelijke onderzoeken over dit onderwerp gedaan. Nederlanders zijn zo bewust over het klimaat dat er een docent tijdens winter bereid was om zijn jas in zijn werkkamer te dragen in plaats van de verwarming aan te zetten. They practice what they preach.
Mijn afstudeerwerk ging over duurzaam consumeren. Dit was in de jaren 2000 een opkomend onderwerp en een punt van bezorgdheid voor de Nederlanders en ook voor de EU in het algemeen. In Indonesië was dit in die tijd nog een onbekende kwestie.
En omgekeerd, wat kan Nederland van de Indonesische context leren? Wat is jouw mening hierover?
Wat Nederland van Indonesië kan leren op het gebied van duurzame ontwikkeling is om scherpere klimaatdoelen vast te stellen. Klimaatdoelen die meer investeerders aantrekken om in innovatieve duurzame energie opwekking te investeren en de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Indonesië is progressiever in het vaststellen van klimaatdoelen, hoewel de implementatie nog belemmerd is door beleidsmatige inefficiëntie. Zoals de uitspraak van Norman Vincent Peale: “Shoot for the moon. Even if you miss, you’ll land among the stars”. We hebben in ieder geval de intentie, de volgende stap is de handhaving om de doelen te bereiken.
Wat is jouw strategie om de gedachtegang van zowel de aandeelhouders als andere belanghebbenden aan te sturen als het gaat om meer duurzame energie te implementeren?
Ik schrijf regelmatig opinies in kranten over duurzame energie. Zo deel ik ideeën en input met zowel aandeelhouders als andere belanghebbenden om hernieuwbare energieopwekking op gang te brengen. Daarnaast word ik regelmatig als spreker voor internationale en nationale conferenties uitgenodigd om verschillende duurzame energiekwesties te bespreken.
Laatst werd ik door The Jakarta Post gevraagd om een stuk te schrijven in de speciale editie “Outlook 2019”. Dit stuk is in Januari 2019 gepubliceerd als een bundel van artikelen geschreven door verschillende belanghebbenden in de energie sector, onder andere de Minister van Financiën Sri Mulyani en voormalig Minister van Energie en Minerale Grondstoffen Sudirman Said.
Daarnaast ben je ook actief in afvalbeheer. Hoe ver en wat is de potentie van het opwekken van energie middels afval in Indonesië?
Door de Presidentiële Verordening Nr. 35 Jaar 2018, waarop staat dat er een versnelling plaats moet vinden in de implementatie van schone technologieën die afval omzet naar elektriciteit, kijkt de overheid serieus naar de mogelijkheid van het in de praktijk te brengen van waste-to-energy (WtE) technologie. Technologisch gezien is deze methode toegankelijk, het probleem ligt in de hoge initiële investering en operationele kosten. Het feit dat lokale overheden geen sterke financiële middelen hiervoor hebben, wordt WtE niet gezien als een rendabele energieopwekking.
Indonesië zou eerst de focus op moeten leggen op het reorganiseren van de afvalstortplaatsen. Een sanitary landfilling systeem zou een meer duurzame manier zijn van afvalbeheer vergeleken met de open dumping systeem die overal in Indonesië te vinden is. Het revitaliseren van deze afvalstortplaatsen is om ervoor te zorgen dat afval continu goed beheerd kan worden. Er is genoeg te doen in de afvalbeheer industrie, voordat de lokale overheid de financiën tot zijn beschikking heeft en/of een public-private-partnership (PPP) geïmplementeerd is voor het starten van een WtE installatie.
De laatste vraag voor dit artikel. Klimaatverandering en milieu kwesties zijn globale problemen, is Indonesië in staat om een pionier en voorbeeld te zijn voor de wereld als het gaat om de juiste balans tussen welvaart en milieubehoud?
Indonesië is een land dat rijk is aan lokale gewoontes en wijsheden. Er is nog steeds de gewoonte van lokale mensen die bewust afval in de rivier weggooien. Zo denken lokale bewoners dat de luiers van zuigelingen in de rivier weggegooid moeten worden. De gedachte is zodat het kind niet al te lastig wordt en geen huidziekte krijgt. Hetzelfde geval met ondergoed. Men hoort deze in de rivier of in de zee te werpen, zodat je je niet benauwd voelt. En volgens een ander bijgeloof moet je het matras van een overledene in de rivier of zee dumpen, zodat de ziel rust krijgt.
Gelukkig zijn er ook veel lokale wijsheden die behoud van de natuur bevorderen. Zo geloven er mensen dat je niet zomaar bomen mag kappen. Ze vrezen voor de geesten die in de bossen een oogje in het zeil houden. Dit bevordert gelukkig het behoud van de regenwouden. Er bestaat ook een oud Javaans spreekwoord ‘ibu bumi, bapak aksa’: moeder is de aarde en vader is de hemel. Wanneer men de aarde verstoort, zal de hemel kwaad worden en natuurrampen veroorzaken.
Wat betreft het behoud van het milieu is de gezegde ‘think global act local’ voor Indonesië passend. Het bewustzijn van de Indonesische bevolking begint zichtbaar te worden. Ze zijn beter geïnformeerd over milieukwesties en klimaatverandering. Dit zien we in de toenemende acties binnen verschillende lokale gemeenschappen, ook wel bekend als grassroot movements. Om een voorbeeld te noemen, de toename van afvalbanken op gemeenschapsniveau waar afval met geld ingeruild wordt, zorgt ervoor dat afval op stortplaatsen afneemt. De volharding van het Indonesische motto ‘gotong royong’ is de kracht van de Indonesische bevolking en wordt gezien als een uniek fenomeen dat een voorbeeld kan zijn voor de wereld.