Door: Wati Chaeron
In het kader van de interreligieuze dialoog, ondersteund en aangemoedigd door de bilaterale samenwerking tussen Nederland en Indonesië, kwamen vertegenwoordigers van verschillende religies in Indonesië op maandag 26 november 2018 bij de Indonesische ambassade in Den Haag bijeen. Samen met de Indonesische ambassade en officiële vertegenwoordigers uit Noord-Sulawesi, heeft de Indonesische Diapora Nederland hun achterban bij elkaar gebracht. De opkomst viel enigszins tegen, er waren weinig toespraken van mensen vanuit het boeddhisme, hindoeïsme en confucianisme. Desalniettemin waren de aanwezigen christenen en moslims goed te woord gestaan en de bijeenkomst had een harmonieuze en vredige sfeer. Alleen al omwille het uitreiken naar mensen met andere achtergronden, is voor mij een stap in de goede richting.
De bijeenkomst werd door de Attaché Onderwijs geopend en hij verwees naar de belangrijke rol die Indonesiërs in Nederland hebben om tolerantie tussen gelovigen in tact te houden en te versterken. Het doel van de bijeenkomst was het delen van lokale wijsheden van de sociale omstandigheden in Noord-Sulawesi en in Nederland.
De meerderheid van de bevolking in Noord-Sulawesi, de Minahasa stam, is christenen en de moslims, grotendeels verbannen Javanen door de kolonialen in 1830, vormen de minderheid. Ondanks de verschillen in cultuur en geloof, zijn deze Javaanse moslims al eeuwen lang goed geïntegreerd in de Minahasa gemeenschap.
Wat interessant is om te zien is dat in Nederland de Indonesische moslims en christenen (die grotendeels afkomstig zijn van de Minahasa stam) beide minderheden in Nederland zijn. Ondanks dit feit, is de tolerantie tussen deze gelovigen net zo goed gebleven. De tolerantie tussen de verschillende gelovigen zie je tijdens belangrijke religieuze feestdagen. De christenen participeren in de Islamitische vieringen en vice versa, het zijn gezamenlijke volksfeesten. En dit moeten we koesteren. De tolerantie tussen verschillende gelovigen in Indonesië is uniek, dynamisch en bloeiend.
Natuurlijk zijn er zorgen om groeperingen die in de naam van een geloof radicaliseren. Echter, dit kunnen we bestrijden door regelmatig met elkaar in dialoog te gaan. De Indonesische gemeenschap moet actiever naar buiten treden. Als voorbeeld wordt de Indonesische gemeenschap in Moerwijk, van de Mesjid Al Hikmah, regelmatig betrokken in buurtactiviteiten. Samen met kerken in de buurt gaan ze in dialoog en nodigen ze elkaar uit om een bezoek te brengen aan elkaars gebedshuizen. De openheid van de Minahasa kerken heeft als gevolg dat deze ook veel worden bezocht door mensen met andere etnische achtergronden zoals Chinezen, Ambonezen, Javanen en ook Nederlanders. Om deze reden worden er lezingen in het Nederlands gegeven.
Indonesiërs zijn warme en gepassioneerde gelovigen. Gebedshuizen in Indonesië worden druk bezocht. Geloof betekent veel voor de Indonesiërs, het is hun bron van geluk en rust. Deze eigenschap is de kracht van de eenheid in Indonesië. Het is niet gek, gezien de hoge diversiteit (zowel cultureel als geografisch), dat Indonesië een van de meest tolerante landen ter wereld is. Er is geen vergelijkbaar voorbeeld in de wereld.
Dat de kerken in Nederland leeglopen vindt de Minahasa gemeenschap jammer. Maar in Nederland is vrijheid van meningsuiting en vrijheid van geloof (of zonder geloof) een belangrijk symbool van democratie en de rechten van de mens. Laten we dit voorrecht goed gebruiken met de juiste verantwoording. Interreligieuze dialogen zijn er om bewust te zijn van de rijkdom door onze verschillen. Verschil in mening, verschil in doen en laten, en verschil in keuze openen de wereld voor de vrijheid. Zoals de moderator, Leon van Maaren, het formuleerde: “Gebruik vooral je hart bij het uiten van je vrijheid van meningsuiting”. En met deze woorden zijn we op het einde van een mooie dialoog gekomen.
